1. Losse Beugel
Er zijn zoveel verschillende losse beugels, dat hier alleen een aantal hoofzaken wordt uiteengezet.
Eén ding is met een losse beugel in ieder geval makkelijk. Tanden poetsen kan gewoon worden gedaan, de beugel kan immers uit. Wel moet de beugel apart worden gepoetst en kan dat gewoon met je tandenborstel. Als schoonmaakmiddel kan je tandpasta gebruiken. Ook kan de beugel af en toe in een bakje met water en een Steradent- tablet of beugelreinigingstablet of een scheutje schoonmaakazijn worden gelegd. Spoel de beugel hierna goed af.
Zorg dat je de beugel goed draagt zoals is afgesproken. In het zwembad is het heel moeilijk om de beugel eventueel terug te vinden en het is gevaarlijk. Maar bij sporten en gymen mag hij gewoon ingehouden worden, het is dan ook een beetje een mondbeschermer. Als de beugel uit is, bewaar hem dan in het doosje dat we daarvoor hebben gegeven en nooit los in je broekzak of in je tas; de kast dat hij dan kapot gaat of kwijtraakt is groot.
Losse beugels waar je in principe wel mee kunt praten zullen in het begin wel storen met praten en slikken (slissen en slurpen). Juist door de beugel heel goed in te houden en door te zetten zul je er binnen een week aan gewend zijn.
Bel ons altijd meteen op als er iets is met de beugel of als je het niet helemaal vertrouwt. Breekt er een stuk plastic af of breekt een draadje, probeer dan vooral om de beugel toch te blijven dragen. Als het echt niet gaat, dan maar uitlaten. Bewaar de stukken en breng ze mee. We kunnen ze misschien nog gebruiken voor reparatie.
Controle afspraken
Het is van groot belang om op de controleafspraken te komen, om een goed voortgang van de behandeling te kunnen waarborgen. Dezer afspraken zullen ongeveer om de 4 à 6 weken zijn of zoals de orthodontist aangeeft. Kun je niet komen, laat het dan zo snel mogelijk weten en maak een nieuwe afspraak. Niet nagekomen afspraken zonder bericht worden in rekening gebracht.
NEEM DE BEUGEL BIJ ELKE AFSPRAAK MEE!!
2. Buitenbeugel (headgear)
De buitenbeugel, of “headgear” is een beugel die uit een paar onderdelen bestaat. Om de eerste grote kiezen van de bovenkaak worden eerst metalen ringetjes bevestigd. Aan de wangzijde van deze ringetjes zit een buisje. De buitenbeugel zelf bestaat uit een gedeelte in de mond en, daaraan vastgemaakt, een gedeelte buiten de mond. Het gedeelte in de mond moet in de buisjes op de ringetjes worden geschoven. Aan het deel buiten de mond wordt een elastische band vastgezet. Deze band kan in de nek of op het hoofd zitten.
Omdat de eerste grote kiezen in de bovenkaak vaak tegen andere kiezen aangedrukt staan moet eerst wat ruimte worden gemaakt om de ringetjes te kunnen plaatsen. Dit gebeurt met kleine elastiekjes die tussen de kiezen worden gedrukt. Maximaal zijn dit dus twee elastiekjes per kies ( aan de voor- en achterzijde). Het plaatsen van deze elastiekjes duurt doorgaans 2 tot 3 minuten. De elastiekjes veroorzaken meestal wat pijn aan de kiezen ( dit komt omdat de kiezen iets gaan verschuiven) . De volgende afspraak is enkele dagen later. Dan worden de elastiekjes weer weggehaald. ( als ze er nog niet uitgevallen zijn) en kunnen de ringetjes geplaats worden. Deze behandeling duur bij elkaar ongeveer 3 kwartier.
Het gedeelte van de buitenbeugel dat in de mond zit heeft aan iedere kant een lusje. Dit lusje moet naar de onderkiezen wijzen. Ga voor het inzetten als volgt te werk. Houd eerst de binnenboog van de buitenbeugel helemaal in de mond. Schuif dan aan 1 kant de beugel in het buisje op de kies. Pak vervolgens de lusjes van de beugel met duim en wijsvinger beet en “stuur”de andere kant naar de ingang van het buisje. Meestal moet hiervoor iets geknepen en naar voren worden gedraaid. De band in de nek kan vervolgens om worden gedaan terwijl de beugel gelijktijdig vastgedrukt wordt in de buisjes. Het is normaal dat het inzetten de eerste paar keer lastig gaat. Dat is bij iedereen zo. Rustig een paar keer oefenen en dan gaat het beter!
Eerst moet, aan een kast, de nek of hoofdband los worden gemaakt. Daarna de beugel weer bij de lusjes nemen met duim en wijsvinger. Door iets te knijpen en 1 kant naar voren te bewegen wordt 1 kant uit het buisje gedraaid. Daarna de beugel loslaten en losjes de andere kant uit het buisje schuiven. Pak de beugel dus niet bij de metaaldelen naast de wang. Daarmee worden te grote krachten gebruikt en kan de beugel breken of kunnen de ringetjes rond de kiezen loskomen.
Niet iedereen moet de beugel even lang dragen. Meestal echter moet de buitenbeugel 14 tot 16 uur per dag gedragen worden. Een vast ritme is daarbij aan te bevelen. Bijvoorbeeld direct na school tot de volgende ochtend. Bij twijfel liever een uurtje extra! ( tenzij bij de controle anders wordt aanbevolen). Over het algemeen geldt: Hoe meer de beugel gedragen wordt des te sneller vordert de behandeling.
IN principe niet. Wel opletten met harde dingen ( pinda’s enz.) in verband met het kunnen loskomen van de ijzeren ringetjes om de kiezen.
En verder…………
Poetsen met een buitenbeugel is niet moeilijk. Gewoon normaal poetsen en na afloop nog even extra over de ringetjes op de grote kiezen borstelen. Laat de ringetjes blinken! Bedenk, pijnlijk of bloedend tandvlees is ontstoken tandvlees. Extra borstelen, ook al doet het even pijn en ook al is er wat bloed zichtbaar, is de enige manier om het tandvlees weer gezond te krijgen. Wanneer de beugel goed gedragen wordt doen de kiezen, waarop ringetjes zitten, de eerste dagen sojms een beetje pijn. Ook lijkt het soms of de kiezen wat losser gaan staan. De pijn hoort na een paar dagenweer weg te gaan, de “wiebel” van de kies betekent dat de beugel goed gedragen wordt. Meestal wordt de beugel tussen de 6 a 8 weken gecontroleerd. Neem hem dus bij iedere afspraak mee. Als er iets met de beugel gebeurt, waardoor hij niet mee goed lijkt te passen, maak dan een afspraak voor een controle tussendoor. Tenslotte; wanneer er een ringetje los zit ( controleer dit regelmatig met je vingers) of wanneer de beugel stuk is bel dan altijd even voor een afspraak ( 0114-216016) om de reparatie uit te laten voeren. Kom dus nooit zo maar tussendoor langs met een kapotte beugel.
3. Activator
De 'activator’ is een beugel waar de onder- en boventanden tegelijk in dicht kunnen bijten. Het is een losse beugel die gemakkelijk in en uit kan worden gedaan. De beugel is zo gemaakt dat de onderkaak bij het dichtbijten door de beugel naar voren wordt geduwd. Omdat de onderkaak, met de beugel, daarna weer naar achteren wil ‘trekt’ de beugel wat aan de bovenkaak. Zodoende wordt de groei van de bovenkaak afgeremd en de groei van de onderkaak versterkt. Het is natuurlijk niet zo dat je de hele tijd in de beugel moet dichtbijten, maar iedere keer als je slikt bijt je automatisch de onderkaak in de beugel. De eerste week kan het trouwens geen kwaad om regelmatig stevig in de beugel te bijten en de lippen (proberen) te sluiten. De kaak ‘herkent’ daardoor beter de stand waarin moet worden dicht gebeten.
Voor de activator worden twee afspraken gemaakt. Bij de eerste afspraak worden er nieuwe afdrukken genomen waarmee weer gipsmodellen worden gemaakt. Daarna moet de stand van de onderkaak worden bepaald, zoals die wordt gebruikt voor de beugel. Dat wordt gedaan met een wasabeet waarin moet worden dicht gebeten. Bij de tweede afspraak, meestal een week later, wordt de beugel geplaatst.
Het beste is het om de beugel met duim en wijsvinger beet te pakken en in de mond tegen de boventanden- en kiezen te zetten. Daarna moeten de ondertanden in de beugel worden gezet. Je doet dit het beste door tegelijk de onderkaak iets naar voren te houden. (Als je dat niet doet is het soms pijnlijk aan de tongkant van de onderkaak). Het uitdoen van de beugel gaat precies andersom: eerst de onderkaak (iets naar voren duwen) uit de beugel en dan met duim en wijsvinger de beugel van de boventanden- en kiezen wegtrekken.
De beugel moet minimaal 14 uur per dag gedragen worden. Dat betekent na school en ’s nachts maar NIET tijdens het sporten.
De onderkaak wordt door de beugel naar voren geduwd. Daardoor worden de kaakspieren wat uitgerekt. Deze spieren zijn dat niet gewend, waardoor je wat spierpijn kan krijgen. Dat is een normale reactie die na een paar dagen vanzelf weggaat. Soms krijg je in het begin aan de binnenkant van de onderkaak wat pijnlijke drukplekjes. In dat geval moet je even een afspraak maken om de beugel iets te laten beslijpen. Wanneer je drukplekjes krijgt kun je de beugel uitlaten en zo snel mogelijk met de praktijk bellen (0114-216016) om een afspraak te maken. Deze afspraak wordt snel gemaakt, zodat je de beugel ook weer snel kan gaan dragen. Omdat alle tanden en kiezen ook een beetje gaan verschuiven gaan die de eerste dagen wat zeer doen, vooral bij kauwen merk je dat. Wat je bij het dichtbijten soms ook merkt is dat de voortanden wel op elkaar komen, maar de kiezen niet. Dat is wat vervelend, maar het betekent dat de beugel werkt en de onderkaak naar voren is geduwd!
Denk er maar eens aan. Gaan slapen met zo’n brok plastic in je mond. Het is dan ook niet raar dat de beugel in het begin ’s nachts wel eens uit de mond valt. Na de eerste maand is dat meestal voorbij omdat je dan aan het gevoel gewend bent. Wanneer de activator overdag te weinig gedragen wordt, komt het ook voor dat hij ’s nachts uitvalt! Houd je dus aan de afgesproken draagtijd. Wanneer de beugel toch blijft uitvallen maken we er soms een buitenbeugel (met een ‘petje’) bij die je er ’s nachts aan vast kan maken.
Eigenlijk niet. Omdat je tijdens het eten de beugel uiteraard uit moet doen is het verstandig het aantal ‘tussendoortjes’ te beperken.
Het beste is het om na het tandenpoetsen de activator ook met tandenborstel en tandpasta schoon te poetsen. Bewaar de activator daarna in je beugelbakje (zonder water). Af en toe kun je de activator reinigen met een bruistablet of schoonmaakazijn. Op deze manier blijft de blokbeugel lekker fris ruiken.
Meestal wordt de beugel eens in de 6 tot 8 weken gecontroleerd. Tijdens deze controles wordt de kaakstand gecontroleerd en wordt de beugel gesteld. Ook kan er wel eens aan de beugel geslepen worden om de (uit)groei van de tanden en kiezen te begeleiden.
4. SSE (verbreder van de bovenkaak)
In een normale kaakrelatie tussen boven/ onderkaak staan de kiezen uit de onderkaak binnen de kiezen uit de bovenkaak. Wanneer dit niet het geval is kan deze verkeerde stand van de kiezen betrekkelijk snel verholpen worden met behulp van een speciale beugel die de bovenkaak verbreed. Deze beugel wordt de SSE genoemd.
Om ernstigere afwijkingen in de toekomst te voorkomen is het plaatsen van deze beugel in de bovenkaak noodzakelijk. De beugel wordt verankerd aan bandjes, welke eerst rond de eerste grote kiezen in de bovenkaak zijn geplaatst. Precies midden op de beugel zit een schroef die iedere dag moet worden opengedraaid, hoe vaak wordt u door de orthodontist meegedeeld. Hoe dit moet wordt u in de praktijk voorgedaan. Tijdens het activeren van de schroef willen wij uw kind iedere week in de praktijk controleren. De orthodontist geeft dan aan hoe vaak er nog gedraaid moet worden. Het is makkelijk als u een tellijst bijhoudt. Wanneer u een keer vergeet te draaien, kunt u de eerstvolgende keer gewoon 1 x draaien, dus NIET 2x draaien. U telt dan gewoon 1x minder.
Door het uitdraaien van de schroef wordt betrekkelijk snel het gehemelte breder, ontstaat er een spleet tussen de voortanden en gaan de kiezen van de bovenkaak tenslotte buiten de kiezen van de onderkaak staan. Dit laatste is het doel waarnaar gestreefd wordt. Meestal ontstaat na uitdraaien wat pijn, soms even heftig, vaak gaat dit snel weer over. Het beste tijdstip om aan de schroef te draaien is 's ochtends vroeg en net voor het slapen gaan. Meestal zijn pijnstillers niet noodzakelijk.
Nadat het eindresultaat is bereikt dient het apparaat nog 3 à 4 maanden op zijn plaats te blijven, zodat de nieuwe gebitssituatie zich kan stabiliseren. Daarna zal het apparaat uit de mond worden verwijderd en zal de volgende orthodontische apparatuur geplaatst worden.
Gedurende de hele draagtijd dient een uitermate goede mondhygiene betracht te worden. Vooral onder het beugeltje blijft vaak voedsel zitten. Dit kan met name door goed spoelen, na elke maaltijd, redelijk gemakkelijk worden weggespoeld.
5. Palatal Bar oftewel Gehemeltedraad
Wat is een gehemelte-draad?
De gehemelte-draad, of 'palatal bar' is een beugel die uit een paar onderdelen bestaat. Om de eerste grote kiezen van de bovenkaak worden eerst metalen ringetjes bevestigd. Aan de wang- en gehemeltezijde van deze ringetjes zit een buisje. De gehemelte-draad zelf bestaat uit een stevige draad die aan beide kanten in het buisje aan de gehemeltekant wordt vastgemaakt. De draad maakt een bocht met het gehemelte mee, maar raakt het niet.
Omdat de eerste grote kiezen in de bovenkaak vaak tegen andere kiezen aangedrukt staan moet eerst wat ruimte worden gemaakt om de ringetjes te kunnen plaatsen. Dit gebeurt met kleine elastiekjes die tussen de kiezen worden gedrukt. Maximaal zijn dit dus 2 elastiekjes per kies (aan de voor- en achterzijde). Het plaatsen van deze elastiekjes duurt doorgaans 2 tot 3 minuten. De elastiekjes veroorzaken meestal wat pijn aan de kiezen (dit komt omdat de kiezen iets gaan verschuiven). De volgende afspraak is enkele dagen later. Dan worden de elastiekjes weer weggehaald (als ze er nog niet uitgevallen zijn) en kunnen de ringetjes eerst gepast worden. Tijdens het passen moeten de ringetjes met een bijtstokje goed op de plaats worden gebeten. Als ze goed passen worden ze weer van de kiezen gehaald en kunnen ze worden vastgezet. Dit gebeurt met een speciaal soort. Hierna wordt de gehemelte-draad passend gemaakt en in de buisjes van de ringetjes geschoven. Met een elastiekje worden ze daarna aan beide kanten extra vastgezet. Deze behandeling duurt bij elkaar ongeveer drie kwartier. De gehemelte-draad zit dus vast in de mond. Dat betekent dat je de beugel zelf niet in of uit kan doen.
Nee, maar in het begin zal je wel merken dat het doorslikken van eten wat moeilijker is, omdat het dan achter het stangetje blijft haken. Na enige tijd heb je daar geen hinder meer van.
Poetsen met de gehemelte-draad is niet moeilijk. Gewoon normaal poetsen, ook over de beugel (draad) en na afloop nog even extra over de ringetjes op de grote kiezen borstelen. Laat de draad en de ringetjes blinken! Bedenk, pijnlijk of bloedend tandvlees is ontstoken tandvlees. Extra borstelen, ook al doet het even pijn en ook al is er wat bloed zichtbaar, is de enige manier om het tandvlees weer gezond te krijgen.
De eerste dagen doen de kiezen, waar de ringetjes om heen zitten, soms een beetje pijn. Ook lijkt het soms of de kiezen wat losser gaan staan. De pijn hoort na een paar dagen weer weg te gaan, de 'wiebel' van de kies betekent dat de beugel werkt en de kiezen gaan schuiven.
Meestal wordt de beugel iedere 6 weken gecontroleerd. Bij de controle worden de elastiekjes aan de gehemeltekant van de ringetjes weggehaald, waarna de gehemelte-draad uit de mond kan worden gehaald. De beugel wordt dan wat gebogen, waarna het weer in de mond wordt geplaatst. Tenslotte: Als er een ringetje los zit (controleer dit regelmatig met je vingers) bel dan altijd voor een afspraak om een reparatie uit te laten voeren. Kom dus nooit zo maar tussendoor langs met een kapotte beugel.
6. Vaste apparatuur (slotjesbeugel)
- Wat is een vaste beugel?
De vaste beugel bestaat uit twee onderdelen. Op de tanden en kiezen worden brackets ('slotjes' of 'plaatjes') geplakt. Om de eerste grote kiezen plaatsen we soms bandjes (ringetjes) omdat hier meer kracht op komt te staan (zie hiervoor hieronder het gedeelte 'ringetjes om de grote kiezen'. De brackets zijn het 'handvat' waarmee de tand of kies 'vastgepakt' kan worden. Door de brackets loopt een metalen draad, waarmee de tanden en kiezen bewogen worden. In onze praktijk gebruiken we de conventionele brackets: Hierbij wordt de metalen draad in de brackets vastgehouden door het plaatsen van gekleurde elastiekjes om de brackets.
- Bandjes (ringetjes) om de grote kiezen.
Omdat de eerste grote kiezen in de bovenkaak vaak tegen andere kiezen aangedrukt staan moet eerst wat ruimte worden gemaakt om de ringetjes te kunnen plaatsen. Dit gebeurt met kleine elastiekjes die tussen de kiezen worden gedrukt. Maximaal zijn dit dus 2 elastiekjes per kies (aan de voor- en achterzijde). Het plaatsen van deze elastiekjes duurt doorgaans 2 tot 3 minuten. De elastiekjes veroorzaken meestal wat pijn aan de kiezen (dit komt omdat de kiezen iets gaan verschuiven). De volgende afspraak is een week later. Dan worden de elastiekjes weer weggehaald (soms zijn ze er al uitgevallen) en kunnen de ringetjes eerst gepast worden. Als ze goed passen worden ze weer van de kiezen gehaald en kunnen ze worden vastgezet. Dit gebeurt met een speciaal soort 'lijm'.
De brackets worden een voor een met een klein beetje speciale lijm, op de tanden en kiezen geplaatst. Na het plaatsen van de brackets wordt de lijm met een speciale lamp uitgehard. Daarna wordt het plastic apparaat, dat de wang weghield, uit de mond gehaald en wordt de mond met water goed schoongespoeld. Aansluitend wordt een metalen draad aangebracht en vastgezet.
Het plaatsen van de vaste beugel is zeker niet pijnlijk. Wel is het zo dat de tanden en kiezen de eerste paar dagen na het plaatsen of nadat de beugel is bijgesteld een beetje pijnlijk kunnen zijn. Het kauwen van stevig voedsel kan dan vervelend of zelfs pijnlijk zijn. Meestal blijft dit een paar dagen. De eerste dagen kunnen de brackets ruw aanvoelen tegen je wangen en lippen. Je krijgt daarvoor zachte was mee, waarvan je een stukje op de brackets kan doen die te veel tegen de wangen of lippen drukken. Soms gaat na een tijdje de draad in de brackets achter in de mond een beetje uitsteken. Dat kan pijnlijk zijn. Het wordt veroorzaakt door het bewegen van de tanden en kiezen. Kom dan gerust even langs, dan maken we de draad even wat korter. Bel wel even voor een afspraak (0114-216016).
Vaste apparatuur is niet schadelijk voor het gebit indien je er maar voor zorgt dat je alle etensresten van de tanden en kiezen verwijdert. Met een vaste beugel gaat het poetsen natuurlijk wat moeilijker. Na het plaatsen van de beugel krijg je daarover uitleg. Denk vooral aan de randjes langs het tandvlees (de ruimte tussen de bracket en het tandvlees) en de hoekjes tussen de tanden. Neem wat meer tijd voor het tandenpoetsen! Zeker 's avonds hoeft dit geen probleem te zijn. De tanden en kiezen zijn dan wel vijf minuten waard! Controleer het tandenpoetsen desnoods 1x per week met behulp van plakverklikker tabletten. Kijk ook goed naar de randjes van het tandvlees langs de tanden (til de lip hiervoor op!). De randjes behoren roze te zijn, rode randjes duiden op ontstoken tandvlees. Goed poetsen is dan het enige wat helpt, ook al doet het wat pijn of bloedt het tandvlees. Indien de mondhygiene onvoldoende is kunnen er naast de brackets gaatjes ontstaan.
Wanneer tijdens verschillende controle bezoeken blijkt dat de mondhygiene onvoldoende is kan de orthodontist genoodzaakt zijn de behandeling stop te zetten.
De brackets zitten natuurlijk niet muurvast op de tanden en kiezen. Vermijd daarom het eten van hard of taai voedsel (en snoep). Dus geen nootjes, lollies, dropjes e.d. Harde vruchten zoals appels dienen in stukjes gesneden te worden voordat je ze eet. Koolzuurhoudende dranken zijn op zich geen probleem, neem dan echter wel een 'light' produkt; daar zit namelijk geen suiker in. Snoep en zoete frisdrank zijn erg slecht voor je gebit en verhogen het risico op gaatjes. Nagelbijten in combinatie met een vaste beugel is heel erg slecht voor de wortels van je tanden en kiezen. Daarom dient het nagelbijten tijdens de vaste beugel behandeling absoluut vermeden te worden.
En verder... Wanneer er iets stuk gaat neem dan altijd eerst even telefonisch contact met ons op (0114-216016) Wij horen dan wat er stuk is en kunnen dan een afspraak geven om de beugel te repareren. Dus ook bellen als het eigenlijk de dag van de controle is, we hebben voor een reparatie namelijk meer tijd nodig! Het is normaal dat tanden en kiezen na het aanbrengen van de vaste beugel, of wanneer de beugel is bijgesteld, een beetje losser gaan staan. Dit heeft te maken met de verschuiving van de tand door het bot. Na een paar dagen wordt dit weer minder.